Upamiętnienie 70. rocznicy wysiedlenia przez niemieckiego okupanta i martyrologii Dzieci Zamojszczyzny z terenu gminy Grabowiec

Od 21 stycznia 1943 r. rozpoczęło się wysiedlanie Polaków z gminy Grabowiec. 23 stycznia 1943 r. wysiedlono wsie Szystowice i Skibice, w następnych dniach inne. Samą osadę Grabowiec i Górę wysiedlono 20 lutego 1943 r. Łącznie w gminie wysiedlono 6129 osób (2351 mężczyzn, 2579 kobiet i 1199 dzieci). Akcję przeprowadzało Gestapo, SS, żandarmeria i Ukraińcy w służbie niemieckiej. Wysiedlenie miało bardzo brutalny przebieg. Zamordowano 52 osoby (30 mężczyzn, 13 kobiet i 9 dzieci). Na opuszczonych przez Polaków gospodarstwach osadzono 3500 Ukraińców, przerzuconych z powiatu zamojskiego. Straty materialne poniesione przez Polaków w gminie wyniosły około 8 milionów złotych według szacunku przedwojennego. W osadzie pozostawiono jedynie 26 rodzin rzemieślniczych. Ocalała też pewna część młodych chłopców, którzy pod dowództwem por. rez. Pawła Runkiewicza, ps. Czarny i sierż. Bogusława Matwiejczuka ps. Brzęczyk, przebywali w majątku Siedlisko koło Grabowca i tam w jednej z sal pałacu urządzili zamaskowaną placówkę.  

Fragment z książki Wacława Jaroszyńskiego - SIEDEM WIEKÓW GRABOWCA - ROZDZIAŁ VIII

 Więcej >>

23 czerwca 2013 roku obchodziliśmy 70. rocznicę wysiedlenia Grabowca i okolic przez niemieckiego okupanta w dniu 20 lutego 1943 r..

W tych tragicznych dniach lutego 1943 r. szczególną gehennę przeżywały dzieci. Odebrane rodzicom przez niemieckich i ukraińskich bandytów i załadowane do bydlęcych wagonów zostały skazane na pewną śmierć z zimna i głodu. Tylko dzięki ofiarności i bohaterstwu dobrych ludzi część z nich ocalała.
Wydarzenia, które rozegrały się na Ziemi Grabowieckiej w 1943 roku miały dziś szczególny wydźwięk. Po mszy św. odsłonięto tablicę upamiętniającą wysiedlenie i martyrologię Dzieci Zamojszczyzny. Jest to symbol ofiary, rozłąki, bólu i śmierci tych niewinnych małych istot ludzkich. Poświęcenia dokonał ks. Kanclerz Adam Firosz, kwiaty złożyli: Pan Henryk Matej – Starosta Zamojski, Pani Bożena Żelazowsa – minister w Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Pan Dariusz Pawłoś – Prezes Fundacji Polsko–Niemieckie Pojednanie, Pani Jadwiga Mizikowska - Barbulant - pielęgniarka, wolontariuszka z Mrozów opiekująca się dziećmi w 1943 roku, przedstawiciele samorządów z gmin Mrozy, Kałuszyn, Cegłów i Grabowiec, Kombatanci i wojsko.
Dzieci Zamojszczyzny, które przeżyły tą tragedię otrzymały pamiątkowe serca wykonane z drewna, które są symbolem Opatrzności Bożej i otrzymanej pomocy od życzliwych ludzi.
Uroczystość w Grabowcu była częścią Dni Pamięci, które rozpoczęły się w Mrozach 20 kwietnia br. odsłonięciem tablicy upamiętniającej transport z Zamojszczyzny, który dotarł tam 28 lutego 1943 roku. Dalsza część obchodów odbyła się w hali sportowej Zespołu Szkół  w Grabowcu. Młodzież wystąpiła z wiązanką pięknych pieśni a historyk, Pan Waldemar Greniuk z referatem „Dzieci Zamojszczyzny a młode pokolenie Polaków”. Środowisko kombatanckie wyróżniło kilkanaście osób za współpracę w utrwalaniu pamięci historycznej, głos zabrali goście, którzy chcieli podzielić się swoimi refleksjami.

Wójt gminy Grabowiec - Tadeusz Goździejewski

Referat Wójta

Szanowni Państwo, Drodzy Kombatanci
Jak co roku obchodzimy rocznice tragicznych dla mieszkańców Grabowca i okolic wydarzeń z okresu II wojny światowej. Zamojszczyzna, ziemia grabowiecka były w szczególnie okrutny sposób traktowane przez hitlerowskiego najeźdźcę. Obrazy tamtych tragicznych zdarzeń na zawsze pozostały w pamięci świadków. Wśród nich są ówczesne dzieci, które przeszły gehennę, swoją drogę krzyżową. Dziś one – Dzieci Zamojszczyzny dają świadectwo o tamtych tragicznych dniach, dniach  które dla nas – pokolenia powojennego, są już historią. W tym roku obchody rocznic tamtych wydarzeń mają szczególny charakter. Szczególny ze względu na uczestniczenie w nich osób, które serdeczną opieką otoczyły dzieci wysiedlone z naszych terenów. Także społeczności gmin, na terenie których dzieci znalazły schronienie, z powagą włączyły się w organizację uroczystości. Za tamte, sprzed 70 lat, serca, i za Waszą obecność we wspólnym oddawaniu hołdu bezbronnym ofiarom, za uczestniczenie w lekcji historii naszego narodu, za Pamięć którą chcecie razem z nami przekazywać naszym młodym pokoleniom – serdecznie dziękuję. To nasze wspólne dzieło byłoby ułomnym, gdyby ograniczyło się do materialnych symboli pamięci i uczestnictwa w uroczystościach bez głębszej refleksji, bez trwałego śladu w naszym życiu. Czujemy się wykonawcami niespisanego testamentu ofiar wysiedleń, pacyfikacji i represji niemieckiej. Testamentu, który nakazuje nam okazywać szacunek innym, żyć dla nich, wspólnie pracować dla dobra naszej Ojczyzny i wychowywać w tym duchu młode pokolenia. Radujemy się, że z Waszą pomocą, Szanowni Goście, możemy ten testament w pełni wykonać i przekazać go naszym dzieciom. Ale o tym jak naszą młodzież przygotowaliśmy do tego odpowiedzialnego zadania powie nam za chwilę osoba najbardziej kompetentna – pan profesor historii.

Dziękuję  

Osoby odznaczone Odznaką za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych:

Pani Beata Kozaczyńska, Pan Dariusz Jaszczuk, Pan Marcin Uchman, Pan Marian Soszyński,  Pan Zbigniew Pawlukowski, Pan Tadeusz Goździejewski

Wójt Tadeusz Goździejewski wraz z kombatantami  wręczył podziękowania za udział i włączenie się w organizację Dni Pamięci -  następującym osobom:

 Pan Jan Broda, Pani Henryka Sęktas, Pani Maria Bartosik, Pani Danuta Grzegorczyk, Pani Ewa Grabarczyk, Pani Renata Kuligowska, Pan Tomasz Malesa, Delegacja pocztu sztandarowego z gminy Mrozy,  Pan Marian Pełka, Pan Dominik Kordyś, Pan Waldemar Greniuk, Pan Jan Nowak, Pani Elżbieta Nowak, Ks. Zygmunt Żółkiewski, Pani Elżbieta Widyma, Pan Tadeusz Halicki, Pani Anna Litwin

Fotoreportaż z uroczystości >>

70. rocznica ocalenia Dzieci Zamojszczyzny w Mrozach 20-04-2013 >>

Wspomnienia Adolfa Boczkowskiego >>

Więcej na temat tamtych tragicznych dni >>

Byliśmy pewni, że prowadzą nas na śmierć! >>

Fotoreportaż z uroczystości - 23-06-2013 r . >>

Broszura przygotowana na uroczystość 70. rocznicy wysiedlenia >>

70. rocznica wysiedlenia >>